Islandzkie wulkany! Wszystko co powinieneś wiedzieć o wulkanach i energii geotermalnej na Islandii.
Islandia – zwana od zawsze krainą ognia i lodu. Nazywana tak dlatego ze lodowce i surowy północny klimat przenikają się z wulkanicznym żarem Ziemi islandzkiej. Rezultatem tej odwiecznej walki, jest świat dramatycznych kontrastów, w nieziemskim krajobrazie, cudownym jak nigdzie indziej na świecie.
Częścią tego niesamowitego krajobrazu są wulkany, które bardziej niż cokolwiek innego odpowiadają za wygląd ziemi islandzkiej, tworząc liczne pola lawy, pokryte mchem, rozległe pustynie czarnego wulkanicznego piasku, oraz niesamowite kolorowe kratery rozrzucone po całej wyspie.
Na Islandii mamy około 30 aktywnych wulkanów oraz sporo (ok. 100 ) nieaktywnych, chociaż potencjalnie nazywanych systemami wulkanicznymi. Islandia ma tak dużo wulkanów ponieważ leży na granicy dwóch płyt tektonicznych, czyli płyty eurazjatyckiej i płyty północnoamerykańskiej. Ich ruchy powodują częste trzęsienia ziemi, wypływ magmy i finalnie erupcje wulkanów.
Grzbiet Śródatlantycki przebiega przez cała Islandię, od półwyspu Reykjanes , przez środek kraju. Grzbiet możemy zobaczyć w okolicach jeziora Myvatn oraz podczas zwiedzania Złotego Kręgu , na obszarze Thingvellir.
Częstość erupcji wulkanów na Islandii jest trudna do przewidzenia. Przez wiele lat nie mamy na Islandii żadnych erupcji, za to w kolejnych może dojść do sytuacji gdzie mamy do kilku erupcji w ciagu jednego roku. Ostatnia erupcja miała miejsce w marcu 2021 roku, po wielu trzęsieniach ziemi, wulkan Fagradalsfjall, zdecydował się na eksplozje na półwyspie Reykjaness.
Erupcje wulkanów na Islandii są sporym niebezpieczeństwem ze względu na możliwe zagrożenie życia dla mieszkańców. Obecnie wszystkie najbardziej niebezpieczne wulkany są oddalone wiele kilometrów od najbliższych miast czy zabudowań, tak wiec stwarzają, powiedzmy mniejsze zagrożenie dla mieszkańców i turystów. Wybuch wulkanu może być jednak sporym zagrożeniem dla lotów samolotów oraz może mieć złe skutki dla środowiska.
Dla naszego – mieszkańców – spokoju, Islandia jest w stanie bardzo skutecznie zarządzać ryzykiem związanym z erupcjami wulkanów, dzięki zaawansowanym systemom monitorowania oraz odpowiednim procedurom bezpieczeństwa.
Wulkany na Islandii są również ważnym źródłem badań naukowych i przyciągają turystów z całego świata.
Islandia ma ogromną ilość interesujących wulkanów, ale niektóre z nich są bardziej znane i dlatego częściej odwiedzane przez turystów. Oto kilka z najbardziej popularnych wulkanów na Islandii:
1. Eyjafjallajökull – ten wulkan stał się znany na całym świecie w 2010 roku, kiedy to erupcja spowodowała duże zakłócenia w lotnictwie w Europie. Wulkan Eyjafjallajökull stał się bardzo popularny na świecie i właściwie , można by powiedzieć, że zapoczątkował boom turystyczny na Islandii.
2. Hekla – jest to jeden z najaktywniejszych wulkanów na Islandii i ma już wiele erupcji na swoim koncie. Ostatnia erupcja miała miejsce w 2000 roku. Wulkan zwany „Bramą do piekła” ma na swoim koncie wiele spustoszeń wśród wczesnych osadników .
3. Katla – jest to jeden z największych wulkanów na Islandii i naukowcy uważają że wulkan Katla jest w stanie wywołać bardzo potężne i niebezpieczne erupcje. Ostatnia erupcja miała miejsce w 1918 roku. Ale co roku otrzymujemy ostrzeżenia, ze wulkan przygotowuje się do kolejnych erupcji.
4. Askja – to aktywny wulkan, który jest częścią parku narodowego Vatnajökull. Wewnątrz krateru Askja znajduje się jezioro o turkusowej barwie i cieplej wodzie (ok.38 stopni), i latem można tam wziąć kąpiel. Askja jest popularnym celem wycieczek turystycznych, jednak ostatnio coraz bardziej monitowanym, ze względu na podniesiony poziom magmy w tej części Islandii. Askja swojego czasu spowodowała wiele spustoszeń , zabijając zwierzęta i zatruwając ziemie popiołem, który wydobywał się z wulkanu . Wybuch Askji spowodował sporą emigracje mieszkańców Islandii do Ameryki Północnej ok. 1875 roku .
5. Krafla – jest to aktywny wulkan w północnej części Islandii. Wulkan ten jest wykorzystywany do pozyskiwania energii geotermalnej, a w okolicy Krafla znajdują się też liczne źródła termalne. Popularne miejsce odwiedzin ze względu na bliskość gorących źródel – Namafjall oraz kąpieliska Myvatn nature baths.
6. Grímsvötn – to podwodny wulkan, który znajduje się pod lodowcem Vatnajökull. Wulkan ten wybucha co kilka lat, ale największe erupcje w historii miały miejsce w 1784 roku ( Laki ) i 2011 roku. Bardzo niebezpieczny , ze względu na swoją niestabilność i liczne, bardzo śmiertelne chmury popiołu wydobywające się z wulkanu.
To tylko kilka przykładów podanych przeze mnie wulkanów na Islandii, ale każdy z nich ma swoją unikalną historię i niesamowitą „ognista” energię, którą można poczuć jak się znajdzie blisko tych wulkanicznych miejsc.
Ciekawostka : większość wulkanów na Islandii posiada imiona żeńskie! Ciekawe dlaczego?
Warto jeszcze wspomnieć o jednym niezwykle pięknym i ciekawym wulkanicznym miejscu w Islandii, niedaleko Reykajviku – wulkan Þríhnúkagígur( Thrihnukagigur) !
Þríhnúkagígur to wyjątkowy krater wulkaniczny. Jest niezwykły ponieważ jest jedynym znanym wulkanem na świecie, gdzie odwiedzający mogą zejść / zjechać do jego komory magmowej. Do środka wulkanu można dostać się za pomocą małej windy górniczej , która zabiera odwiedzających 120 metrów w dół do krateru uśpionego wulkanu. Dno wulkanu zajmuje sporą powierzchnie, wiec eksploracja tego miejsca jest super wygodna.
Nieaktywna komora wulkanu jest ogromna na tyle ze z łatwością pomieścić może Statuę Wolności. ( obejmuje ok. 150.000 metrów sześciennych ). Oprócz skali , najbardziej w komorze imponuje żywe ubarwienie. Ściany są barwione na czerwono, zielono i żółto , odpowiednio żelazem, siarka i miedzią.
Wulkan Þríhnúkagígur ostatnio wybuchł ponad 4000 lat temu i jest uważany na ten moment za nie aktywny, ale naukowcy podejrzewają ze może ponownie wybuchnąć w dalszej przyszłości. Jednak, jak wspomniałam wcześniej islandzkie władze uważnie monitorują wiele wulkanów w kraju, aby zapewnić bezpieczeństwo swoim obywatelom i gościom.
Kratery wulkaniczne Laki – najgorsze erupcja na Islandii.
Najgorszą erupcja wulkanu na Islandii w ostatnich czasach miała miejsce w 1783 roku, kiedy to nastąpiła erupcja wulkanu Laki i trwała nieprzerwanie przez około 8 miesięcy. Erupcja ta była jedną z największych w historii Islandii i miała poważne skutki dla mieszkańców wyspy oraz dla środowiska.
Erupcja wulkanu Laki spowodowała wybuch lawy na obszarze o powierzchni około 565 km². W czasie erupcji zginęło wiele zwierząt hodowlanych, a z powodu zatrucia powietrza zmarło około 20% ludności Islandii a duża cześć która przeżyła wyemigrowała do Ameryki Północnej. Erupcja wywołała też globalny wpływ na klimat, powodując m.in. ochłodzenie klimatu w Europie oraz zmiany w opadach deszczu.
W wyniku erupcji wulkanu Laki zginęło około 10 000 ludzi w całej Europie, a skutki wulkanu były odczuwalne nawet na innych kontynentach. Erupcja ta jest uważana za jedną z najbardziej katastrofalnych erupcji w historii Islandii i jedną z najważniejszych w historii świata.
Jak już wspomniałam, Islandia ze względu na swoje liczne wulkany i niezwykle ukształtowanie terenu, stała się jednym z najpopularniejszych celów turystycznych na świecie. Turystyka wulkaniczna na Islandii cieszy się ogromnym zainteresowaniem i przyciąga tysiące turystów każdego roku.
Wyspa ma wiele ciekawych wulkanów, o których wspomniałam wcześniej, które są jednocześnie atrakcjami turystycznymi. Turystom zaleca się jednak ostrożność i przestrzeganie środków bezpieczeństwa, ponieważ wulkany są nieprzewidywalne i mogą stanowić zagrożenie.
W Islandii organizowanych jest wiele wycieczek z przewodnikiem, podczas których można zobaczyć wulkany, kraterowe jeziora, gorące źródła i inne formacje geologiczne. Można także zobaczyć wulkan z lotu ptaka, wziąć udział w trekkingu na szczyty wulkanów i wspinaczce na ich stoki.
Islandia wykorzystuje swoje wulkany również w celach turystycznych i do produkcji energii geotermalnej. Wiele regionów Islandii wykorzystuje gorące źródła do ogrzewania domów i produkcji ciepłej wody, co jest przyjazne dla środowiska.
Dzięki energii wulkanicznej / geotermalnej na Islandii mamy również możliwość upraw wielu roślin ze względu na wykorzystanie ciepła pochodzącego z głębin ziemi. Klimat Islandii jest surowy i nie sprzyja rolnictwu ale dzięki tej wspaniałej geotermalnej energii , rolnicy na Islandii są w stanie uprawiać rośliny, które normalnie by nie przetrwały na takich szerokościach geograficznych.
Na Islandii uprawia się wiele roślin, takich jak warzywa, owoce i zioła. Co ciekawe, rośliny uprawiane w oparciu o energię geotermalną rosną szybciej i są zdrowsze niż te uprawiane w tradycyjny sposób, ponieważ ciepło z głębin ziemi zapewnia optymalne warunki do wzrostu.
Niektóre z najczęściej uprawianych roślin na Islandii to sałata, pomidory, ogórki, cebula, kapusta, truskawki i maliny. W niektórych regionach Islandii uprawia się także zioła, takie jak mięta i tymianek, które są wykorzystywane w kuchni i kosmetyce.
Uprawy geotermalne na Islandii stanowią ważne źródło jedzenia i zatrudnienia dla lokalnej społeczności, a także pomagają w walce ze zmianami klimatu poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych związanych z transportem żywności z innych krajów.
Islandia jest liderem w produkcji energii geotermalnej, co stanowi około 25% całkowitej produkcji energii na wyspie. Zasoby geotermalne na Islandii stanowią nie tylko ważne źródło energii, ale także pozwalają na ogrzewanie domów i produkcję ciepłej wody.
Na Islandii istnieje wiele pól geotermalnych, które są wykorzystywane do produkcji energii. Większość z nich znajduje się w południowej części kraju, w rejonie stolicy Reykjavik. Islandia jest jednym z niewielu krajów na świecie, które wykorzystują energię geotermalną w tak dużym zakresie.
Źrodła geotermalne na Islandii są również wykorzystywane do celów turystycznych. W wielu miejscach na wyspie można zobaczyć gorące źródła, gejzery i aktywne wulkany, a także zażyć wspaniałych kąpieli w gorących źródłach. Wiele kąpielisk termalnych jest otwartych dla turystów, w tym słynne “Blue Lagoon”, które jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców i turystów.
Islandia stawia na rozwój energii odnawialnej, w tym energii geotermalnej, jako sposób na redukcję emisji gazów cieplarnianych i walkę ze zmianami klimatu.